در آدابِ هنر خاموشی

ارتباط موثر با بهره‌مندی از هنر گوش دادن

در آدابِ هنر خاموشی

به تازگی یکی از دوستانم، نا به هنگام پدرش را از دست داد، پیش از این، از رابطه منسجم، احساسی و خوب ایشان با خبر بودم.
بارها از دوستی شیک و گفت‌و‌گوهای هدفمندشان از دورِ دور نوجوانی تا همین تازگی‌ها خبر داشتم.
به همین دلیل می‌دانستم که او علاوه بر از دست دادن پدر، یک دوست، مشاور و همراه را هم از دست داده است‌؛ و او را درک می‌کردم و می‌دانستم این اتفاقِ مهیبی است.
درست مشکل از همین‌جا شروع شد.
از وقتی که گمان کردم می‌دانم چه اتفاقی افتاده است و به خیال خودم او را درک کردم مشکل ارتباط ما آغاز شد.
در واقع چون این غم و رنج را هرگز تجربه نکرده بودم و سواد چگونگی برخورد با کسی در این موقعیت را نداشتم؛ نمی‌دانستم حال او را.
و برای همدردی و فهم او باید تدبیری می‌اندیشیدم.
یک بعد از ظهر مرا پیدا کرد، راستش من قدری نگران بودم و ترس از روبرو شدن با او را داشتم.
تنها کاری که بلد بودم، جمع کردن خنده‌یِ مرسوم و شوخی‌های اولِ معاشرت و بغل و … بود.
خیلی رسمی او را پذیرفتم و دوباره تسلیت گفتم.
هنوز خوب جابجا نشده بود که گفت: این اولین ماموریتی است که آمدم و به بابا زنگ نزدم‌.
بغضش باز شد.
من باید صبر می‌کردم، باید در اتاق را می‌بستم و سرم را پایین می‌انداختم و اگر می‌شد دستش را می‌گرفتم تا بتواند چیزهایی که نمی‌شود گفت را بگوید.
اما من از بی وفایی دنیا گفتم
از اینکه جای پدر خوب است و با گریه‌هایت آزارش نده گفتم.
گفتم صبور باش.
به فکر دیگران باش.
گفتم …
هرچیز که آموخته بودم از دیگران را آوار کردم سرش

انگار منظورم این بود غم بس است و درست در زمانی که او باید سوگواری می‌کرد من پنجره همراهی را بستم.
خواستم اشتباهم را جبران کنم.
از راه دیگر وارد شدم.
دوباره به شوخی‌های مرسوم خودمان پرداختیم، البته کام هر دو تلخ بود و خنده ها معلوم بود خنده پوششی است،
پوشش برای لو نرفتن درون.

دیدم کافی است، اگرچه می‌خواستم قدری حالش را خوب کنم ولی باید حرمتِ درون داغدارش را نگه می‌داشتم.

راستی با کسی که سوگوار است چگونه باید برخورد کرد؟!

این بار آگاهانه از جوانی پدر پرسیدم.
آگاهانه پاسخم را داد.
ریز ریز از زمانی که بابا موهایش سیاه بود و قدش صاف حرف زد.
حتی گفت بابا جلوی آیینه آواز می‌خواند.
ترانه بابا را بعد از سال‌ها بازخوانی کرد.
من از آن معاشرت آموختم برای ارتباط موثر با کسی که عزیزی را، چیزی را و موقعیتی را از دست داده، نباید گلو صاف کنم و موعظه کنم و زنهار بدهم.

آموختم باید سکوت کنم، آری حرف نزنم
حتی یک جاهایی با حال او همدردی کنم.
او حالش خوب نبود، خسته بود، ناامید، پر از حسرت و شاید تمام جانش را جمع کرده بود بیاورد یک جایی در حضور یک دوست با هم، شکستهِ بست بزنید آیینه‌های هزار شکست را.

او پی دو چشم امن، همراه یک جان که همه گوش باشد آمده بود.
آمده بود با حال آن روزش همراه باشم، مثل او تاسف بخورم، با او یک وقت‌هایی بخندم و درست وصل شادی بغض کنم.
همه اینها با گوش دادن و سکوت من شدنی بود‌.
وقتی رفت هنوز به مقصد نرسیده بود زنگ زد و تشکر کرد.
مرسوم نبود از هم بابت معاشرت‌های دوستی تشکر کنیم‌.
گفتم تشکر بابت چای که سرد شد، یا شیرینی‌هایی که نخوردی،
یا شامی که نماندی؟
گفت: بابت اینکه به حرف‌هایم گوش دادی
دوباره بغضش باز شد و بدون خداحافظی قطع کرد.
پی نوشت:
تعریف ارتباط موثر چیست؟
منظور از ارتباط اثربخش، ارتباطی است که در آن پیام هر فرد (کلامی و غیرکلامی) به وضوح به طرف مقابل منتقل و درک صحیح و کاملی از موضوع میان طرفین ایجاد می‌شود. در این نوع ارتباط، در کنار انتقال اطلاعات، احساسات طرف مقابل درک شده و هیچ ابهام و سوءتفاهمی میان طرفین شکل نمی‌گیرد.

بر گرفته از کتاب ارتباط موثر 

به قلم رضا هوشمند