نوجوانی زمان آسانی برای فرزندان یا والدین نیست. تنها راه مقابله با نیازها و مشکلات در این سن، شناخت آنها و آمادگی برای رویارویی با آنهاست. تعارضات والدین و نوجوانان که باعث ایجاد احساسات ناامن و ناپایدار میشود با بلوغ ارتباط خطی دارد. در ادامه راهکارهایی برای فرزند شما بیان میکنیم تا با درک و برخورد مثبت با این تعارضات مسئولیتپذیرتر و اجتماعیتر شود.
در این مقاله قصد داریم ۱۱ مورد از رایجترین مشکلات نوجوان و راهحلهای آن را بیان کنیم:
تغییرات فیزیکی
تغییرات فیزیکی به دلیل تغییر در سطوح هورمونی نوجوانان رخ میدهد.
- در دختران در ابتدا رشد سینهها میتواند ناخوشایند باشد. دختران ممکن است نسبت به اندام خود احساس آگاهی داشته باشند.
- در پسران تغییر صدا و ظاهر موهای صورت شاید بارزترین تغییری باشد که در دوران نوجوانی رخ میدهد.
- آکنه یکی از مشکلات عمده است.
- عضلانی شدن بدن که گاهی اوقات منجر به افزایش وزن بدن در نوجوانان میشود.
- آشکارشدن بوی بدن.
- شروع قاعدگی در دختران.
راهحل:
بهترین راهی که میتوانید به نوجوان خود کمک کنید تا از این مرحله عبور کند این است که او را از این تغییرات آگاه کنید.
- توضیح دهید که تغییرات در بدن هر نوجوان طبیعی است.
- به آنها کمک کنید تا با این تغییرات سازگار شوند و آن را بپذیرند.
- از طریق یک رژیم غذایی مغذی و ورزش، آنها را قادر به سالم ماندن و تناسب اندام کنید.
تغییرات عاطفی
هورمونها نهتنها ازنظر جسمی بلکه ازنظر احساسی نیز بر نوجوان تأثیر میگذارند.
- نوجوانی سن بین بزرگسالی و کودکی است. نوجوانان اغلب در مورد نقش خود گیج میشوند و بین مسئولیتهای خود بهعنوان بزرگسال در حال رشد و خواستههای خود در دوران کودکی سرگردان هستند.
- آنها تمایل دارند بیشازحد احساساتی شوند (آن را به گردن هورمونها بیندازید). تقریباً هر چیزی میتواند آنها را خوشحال، هیجانزده و عصبانی کند.
- دختران نوجوان در برابر گریه آسیبپذیر هستند.
- نوسانات خلقی در میان پسران و دختران نوجوان رایج است.
- تغییرات بدن منجر به خودآگاهی میشود.
- کودکانی که زود به بلوغ میرسند معمولاً احساس عجیبی دارند.
- ممکن است در این زمان احساس حقارت یا برتری ایجاد شود.
- نوجوانی سنی است که احساسات جنسی در نوجوانان ایجاد میشود. احساسات و افکار در مورد رابطه جنسی میتواند باعث ایجاد احساس گناه شود.
راهحل:
- به آنها کمک کنید تا از خودشان مراقبت کنند.
- آنها را به ورزش تشویق کنید؛ زیرا فعالیت بدنی به حفظ سطح سروتونین (ایجاد احساسات خوب و شادی) کمک میکند.
- بگذارید صحبت کنند. بدون قضاوت به آنها گوش دهید. اگر آمادگی صحبت با آنها ندارید از نصیحت کردن بپرهیزید.
- تجربیات خود را در مورد بلوغ به اشتراک بگذارید یا به آنها اجازه دهید با خواهر یا برادر بزرگتر خود صحبت کنند.
- انجام یک فعالیت خلاقانه میتواند به آنها کمک کند تا احساسات خود را هدایت کنند.
تغییرات رفتاری
احساسات طاقتفرسا میتواند منجر به رفتارهای تکانشی در نوجوان شود. عمدتاً این رفتارها مربوط به نوجوانان است که تا پایان نوجوانی آنها ادامه خواهد داشت.
- در این زمان فرزندان استقلال خود را رشد میدهند و اعمال میکنند. این امر میتواند باعث زیر سؤال بردن قوانین والدین و دفاع از آنچه آنها معتقدند درست است (بهعنوان لجاجت)، شود.
- تغییرات رشدی قابلتوجه در مغز، نوجوانان را بداخلاق، خسته و سخت میکند.
- هورمونهای خشمگین در پسران نوجوان حتی میتواند آنها را به درگیریهای فیزیکی وادار کند. آنها همچنین میخواهند به موسیقی با صدای بلند گوش کنند.
- بهعنوان بخشی از استقلال تازه یافته خود، نوجوانان ممکن است بخواهند چیزهای جدیدی را امتحان کنند.
- گاهی اوقات، فشار همسالان و نیاز به «تطابق» میتواند آنها را وادار کند که رفتار خاصی داشته باشند یا عادتهای خاصی ایجاد کنند که ترک کردن آنها سخت است.
- لباس پوشیدن، مدل مو و حس مد نوجوان شما نیز به گونهای تغییر میکند که ممکن است شما آن را تأیید نکنید.
- نگرانکنندهترین رفتار نوجوان شما این است که با بچههای مشکلدار معاشرت کند و با یک سبک زندگی خطرناک سازگار شود.
- دروغ گفتن یکی از مسائل رایج رفتاری نوجوانان است. نوجوانان ممکن است برای اجتناب از رویارویی با والدین یا به دلیل ترس، دروغ بگویند.
راهحل:
- مشکلات رفتاری در نوجوانی میتواند زندگی را برای والدین سخت کند؛ اما به یاد داشته باشید که این یک مرحله گذرا و کاملاً طبیعی است.
- اگر میخواهید در مسائل رفتاری به او کمک کنید، جلب اعتماد فرزندتان مهم است. با آنها صحبت کنید و به آنچه میگویند گوش دهید. آنها را قضاوت یا انتقاد نکنید، زیرا ممکن است رفتار آنها بدتر شود.
- بگذارید بدانند که شما آنها را همانطور که هستند دوست دارید. آنها را تشویق کنید که با خودشان صادق باشند و فقط برای جلب رضایت دیگران شخصیت به خود نگیرند.
- به یاد داشته باشید که فرزند نوجوان شما در برخورد با احساسات خود کاملاً مستقل نیست و به حمایت شما نیاز دارد. با گفتن اینکه وقتی احساس غمگینی، عصبانیت، حسادت و غیره دارید چهکار میکنید به آنها کمک کنید. آنها میتوانند این راهحلها را امتحان کنند تا از مشکلات عاطفی خود بیرون بیایند.
استفاده و سوءمصرف مواد
سوءمصرف مواد در بین نوجوانان یکی از بزرگترین مشکلاتی است که والدین در سراسر جهان با آن دستوپنجه نرم میکنند.
- فشار همسالان یکی از عوامل مهمی است که نوجوانان را به سمت کشیدن سیگار و الکل یا مواد مخدر سوق میدهد (طبق CDC، الکل، ماریجوانا و تنباکو موادی هستند که معمولاً توسط نوجوانان استفاده میشود).
- چیزی که ممکن است بهعنوان یک «هیجان»، شروع شود در صورت عدم کنترل، میتواند به یک عادت تبدیل شود.
- اگر کسی در خانه سیگار میکشد یا مشروب مینوشد، میتواند الگوی نوجوان شما شود.
- اعتمادبهنفس ضعیف و نیاز به «خونسردی» میتواند نوجوانان را به سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل وادار کند.
- دسترسی آسان به موادی مانند سیگار، الکل، مواد مخدر و استروئیدهای آنابولیک ممکن است وسوسه امتحان کردن مواد غیرقانونی را افزایش دهد.
راهحل:
- مراقب رفتارهای نامنظم، تغییر در اشتها، الگوهای خواب و خلقوخوی فرزندتان باشید.
- از آنها جاسوسی و متهم به هیچ تخلفی نکنید. به آنها بگویید که چه نگرانیهایی دارید و مشکل را با آنها در میان بگذارید.
- اگر فرزندتان مایل به صحبت با شما نیست، پزشک میتواند از او سؤالات محرمانهای در زمینه استفاده از موادمخدر، الکل و… بپرسد از رفتن به سمت آزمایش مواد مخدر خودداری کنید، زیرا ممکن است بهعنوان درگیری و تهدید کودک به نظر برسد.
چالشهای آموزشی
دبیرستان جایی برای مد، دوستان و مهمانیها نیست. دکتر کرمر معتقد است: «نوجوانان اغلب میخواهند مستقل باشند و نمیخواهند والدین در مورد انجام تکالیفشان به آنها یادآوری شود. مغز آنها بهگونهای تغییر میکند که به آنها اجازه میدهد از تفکر عینی به تفکر انتزاعی بروند که اغلب باعث میشود آنها انتخابهای تحصیلی ضعیفی داشته باشند».
- فشار برای ارتقا عملکرد تحصیلی و گرفتن پذیرش در دانشگاه میتواند استرسزا باشد و نوجوان شمارا بدخلق کند.
- فعالیتهای فوقبرنامه (الزام برای پذیرش در دانشگاه) و انجام کارهای خانه میتواند خستهکننده باشد.
- حواسپرتی در مدرسه میتواند منجر به عملکرد ضعیف تحصیلی شود که این فشار را افزایش میدهد.
راهحل:
- از آرزوهای فرزندتان برای تحصیل در دانشگاه حمایت کنید.
- شما میتوانید مسئولیت کارهای خانه را کاهش دهید تا در صورت نیاز بتوانند روی پروژههای مدرسه خود تمرکز کنند.
- تغذیه و ورزش میتواند به آنها کمک کند تا قدرت و استقامت موردنیاز خود را برای گذراندن دوره پرتلاطم دبیرستان به دست آورند.
مشکلات سلامتی
نوجوانان ازنظر عاطفی و جسمی آسیبپذیر هستند. بدون تغذیه و مراقبتهای بهداشتی مناسب، مستعد ابتلا به بیماری هستند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال 2015، 1.3 میلیون نوجوان به دلیل بیماریهای قابل پیشگیری جان خود را از دست دادند.
نوجوانان برنامههای شلوغی دارند و زمان کمی برای غذا خوردن یا استراحت مناسب دارند. عادات غذایی ناسالم مانع از دریافت مواد مغذی موردنیاز آنها میشود.
- آگاهی از بدن آنها میتواند منجر به اختلالات خوردن بهخصوص در دختران شود. دختران نوجوانی که نگران وزن و ظاهر خود هستند، ممکن است به اختلالاتی مانند بیاشتهایی یا پرخوری عصبی مبتلا شوند.
- استرس میتواند منجر به از دست دادن اشتها و بیخوابی در فرزند شما شود.
- عادات غذایی ناسالم و سبک زندگی کمتر فعال نیز میتواند منجر به چاقی شود. این اغلب زمانی اتفاق میافتد که فرزند شما کالری زیادی را از طریق فست فود و نوشابههای گازدار دریافت میکند.
راهحل:
راهنمایی والدین میتواند به کاهش مشکلات سلامتی در نوجوانی برای حفظ یک سبک زندگی سالم کمک کند. الگو بگیرید و فرزندانتان را تشویق کنید که غذای سالم بخورند، درست ورزش کنند و بهموقع بخوابند.
- اطمینان حاصل کنید که آنها از طریق وعدههای غذایی تغذیه میکنند. به آنها یک رژیم غذایی متعادل بدهید.
- ازنظر احساسی و جسمی در کنار آنها باشید زیرا این به آنها کمک میکند تا با هرگونه اختلال احتمالی مقابله کنند.
سلامت جنسی- حاملگی برنامهریزی نشده و بیماریهای مقاربتی
ایجاد ویژگیهای جنسی ثانویه در دوران نوجوانی باعث ایجاد احساسات جدید در نوجوانان میشود و آنها را به آزمایش با بدن خود سوق میدهد.
- نوجوانی زمانی است که یک نوجوان اولین بوسهها، رقص با دوستان و جلسات مخفیانه آرایش را تجربه میکند.
- بدون راهنمایی مناسب، نوجوانان ممکن است قبل از آماده شدن ازنظر جنسی فعال شوند. این میتواند منجر به بارداری ناخواسته شود. بارداری ناخواسته بزرگترین خطری است که دختران نوجوان با آن روبرو هستند.
راهحل:
- با فرزندتان «صحبت کنید» زیرا ممکن است مواردی را در مدرسه درباره سلامت جنسی و تولیدمثل یاد بگیرند. وظیفه شما بهعنوان والدین این است که اطمینان حاصل کنید که آنها اهمیت رابطه جنسی ایمن را درک کنند.
- تغییرات هورمونی در نوجوانان ممکن است باعث شود آنها بهصورت تکانشی عمل کنند. ممکن است نوجوان شما آن را دوست نداشته باشد، اما مهم است که با آنها در مورد عواقب رابطه جنسی محافظت نشده و اینکه چگونه میتواند زندگی آنها را تغییر دهد، صحبت کنید.
- آگاهی تنها راه پیشگیری از بارداری زودرس و عفونتهای مقاربتی (STI) در نوجوانان است.
- رابطه جنسی محافظت نشده همچنین میتواند منجر به بیماریهای مقاربتی مانند HIV شود.
مشکلات روانی
حدود 50 درصد از اختلالات سلامت روانی که بزرگسالان دارند، از سن 14 سالگی شروع میشود. درواقع، یکسوم مرگومیر نوجوانان، خودکشی ناشی از افسردگی است. شایعترین اختلالات روانی که در دوران نوجوانی مشاهده میشود، اختلالات اضطرابی و خلقی است. فوبیای اجتماعی و اختلالات هراس در این گروه سنی شایع است. دختران ممکن است نسبت به پسران آسیبپذیری بیشتری در ابتلا به اختلالات افسردگی داشته باشند.
- نوجوانان ممکن است مشکلات عزتنفس یا اعتمادبهنفس داشته باشند. احساس حقارت یا برتری اغلب از ظاهر و پذیرش بدن آنها، رنگ پوست، زیبایی و هیکل ناشی میشود.
- عملکرد ضعیف در تحصیلات و ضریب هوشی پایین نیز میتواند آنها را بیانگیزه کند. آنها نگرش «من بهاندازه کافی خوب نیستم» نسبت به زندگی ایجاد میکنند.
- افسردگی یکی از مشکلات روانی رایج در دوران نوجوانی است.
- استرس و فشار دوران نوجوانی میتواند مسائل مربوط به اضطراب را ایجاد کند، درحالیکه نوسانات خلقی میتواند منجر به اختلال سلوک یا اختلال نافرمانی مقابلهای شود.
- اختلالات خوردن نیز روانتنی هستند زیرا با تصور ضعیف نوجوان از خود و نیاز به تغییر ظاهر خود به هر وسیلهای شروع میشوند.
راهحل:
درحالیکه بدخلقی و عصبانیت در دختران و پسران نوجوان طبیعی است، اما ممکن است همیشه آنطور که به نظر میرسند نباشند. شناسایی علائم مشکلات روانی در نوجوانی کار آسانی نیست و نیاز به نگاه یک متخصص دارد.
- اغلب اوقات صحبت در مورد مشکلات و حفظ یک سبک زندگی سالم میتواند از بروز افسردگی جلوگیری کند.
- اگر فرزند شما بیشازحد بدخلق و بدبین است، وقت آن است که مداخله کنید و در صورت لزوم از متخصص کمک بگیرید.
- گاهی اوقات، دختر یا پسر نوجوان شما ممکن است فقط در خانه ناراضی باشد و بیرون از خانه خوب باشد. با معلمان و دوستان او صحبت کنید تا بدانید آیا آنها در مدرسه نیز بدخلق هستند یا خیر. اگر پاسخ بلی هست، پس جای نگرانی است.
- احساسات آنها را از بین نبرید، زیرا میتواند اوضاع را بدتر کند.
مشکلات اجتماعی – دوستیابی و روابط
جذب جنس مخالف شدن در دوران بلوغ شروع میشود. نوجوانی زمانی است که اندامهای جنسی شروع به رشد میکند. در چنین زمانی، طبیعی است که نوجوانان در موقعیتهای اجتماعی احساس ناخوشایندی کنند.
- نوجوانان میخواهند برای خود هویت داشته باشند. آنها تمایل دارند در خانه یا بیرون به دنبال الگو باشند.
- نوجوانان همچنین شروع به فکر کردن در مورد اینکه چه چیزی «درست» یا «نادرست» است، میکنند و نظر شما را در مورد برخی چیزها زیر سؤال میبرند.
- آنها به زمان نیاز دارند تا جنسیت خود را درک کنند. دختران و پسران شروع به تجربه احساسات نسبت به جنس دیگر میکنند و ممکن است ندانند در مورد آنچه انجام میدهند.
- در این زمان نوجوان شروع به ملاقات میکند و به دلیل اینکه نمیتواند موضوع را با شما در میان بگذارد با اطلاعات کم یا نادرست خود کار را پیش میبرد.
- رقابت یکی دیگر از جنبههای مهم زندگی اجتماعی یک نوجوان است. فرزند شما ممکن است در هر کاری با همسالان خود رقابت کند.
- احساسات و افکار جنسی ممکن است برای یک نوجوان اشتباه به نظر برس، به همین دلیل ممکن است احساس گناه کند.
- حلقه اجتماعی آنها گسترش مییابد. در این مدت آنها مشغول تعامل با دوستان در رسانههای اجتماعی و…هستند.
راهحل:
- قرار ملاقات، روابط عاشقانه و رابطه جنسی مسائل ظریفی هستند که ممکن است نوجوان شما راحت در مورد آنها صحبت نکند. این کار را برای فرزندتان ناخوشایندتر نکنید. هنگام بحث در مورد موضوع، اعتمادبهنفس و منطق داشته باشید.
- ممکن است به نظر برسد که فرزند شما زمان بیشتری را در بیرون از خانه صرف میکند تا با شما. بپذیرید که نوجوان در حال کشف دنیای جدیدی است. فقط به آنها بگویید تا بدانند که وقتی به شما نیاز دارند آنجا هستید.
- به اشتراک گذاشتن تجربیات دوستیابی وزندگی اجتماعی خود در مدرسه میتواند گاهی اوقات آنها را راحت کند.
اعتیاد به فضای مجازی
ظهور رسانههای اجتماعی نحوه تعامل ما با یکدیگر را تغییر داده و بر سبک زندگی نوجوانان بیشترین تأثیر را گذاشته است.
- ممکن است به نظر برسد که نوجوان شما ساعتها صرف تلفن، پیامک، صحبت یا صرفاً بازی میکند.
- نوجوانان معتاد به اینترنت، معمولاً دوستان کمتری دارند. آنها زندگی انفرادی دارند و از ساعتها گشتوگذار در اینترنت خوشحال هستند.
- اعتیاد به فضای مجازی همچنین فعالیت بدنی آنها را کوتاه میکند و درنتیجه سبک زندگی ناسالم و کمتحرکی را در پی دارد.
- اعتیاد به اینترنت بر عملکرد تحصیلی تأثیر منفی میگذارد.
راهحل:
- تصور نکنید که فرزنذان شما فقط به این دلیل که زمان زیادی را جلوی کامپیوتر میگذراند به اینترنت معتاد شده است. آنها میتوانند بهغیراز گشتوگذار در شبکه، کارهای سازندهتری را نیز در سیستم انجام دهند.
- به اینترنت «نه» نگویید. این فقط آنها را سرسخت میکند. در عوض، در مورد نگرانیهای خود صحبت کنید و به آنها کمک کنید تا روی چیزهایی که نیازی به کامپیوتر ندارند، کار کنند.
- میتوانید از کنترلهای والدین استفاده کنید، اما ممکن است نوجوان شما آن را خوب نپذیرد. به یاد داشته باشید که آنها دیگر بچه نیستند. بهعنوان والدین، راهنمایی کنید، اما هرگز بهجای آنها تصمیم نگیرید.
- آنها را وارد فعالیتهای خانوادگی کنید که به تعامل با دیگران تشویق شوند.
- برای همه در خانه قوانینی داشته باشید. استفاده از تلفن همراه را به چند ساعت در روز محدود کنید و از آوردن تلفن به اتاقخواب خودداری کنید زیرا ممکن است روی خواب فرد تأثیر بگذارد.
پرخاشگری و خشونت
پرخاشگری بهویژه در مورد پسران نوجوان نگرانکننده است. در این زمان، پسران شروع به رشد عضلات میکنند، قدبلند میشوند، صدایی درشتتر و مردانه پیدا میکنند و بدخلق و آسیبپذیر میشوند.
- پسران نوجوان میتوانند در مدرسه دعوا کنند.
- شروع به قلدری دیگران، مشکلی اساسی است که پسران و دختران نوجوان با آن دستوپنجه نرم میکنند.
- پسرها ممکن است در یک موقعیت بد قرار بگیرند و به سمت اعمال خشونتآمیز، خرابکاری و پرخاشگری کشیده شوند.
- اعمال خشونتآمیز میتواند منجر به عواقب جدی ازجمله مرگ شود. طبق گزارش WHO، خشونت بین فردی باعث مرگ حدود 180 نوجوان در سراسر جهان میشود.
راهحل:
- به فرزندان خود مهربان بودن و باملاحظه بودن را بیاموزید. تقویت روابط در خانه میتواند به آنها کمک کند تا کمتر پرخاشگر شوند.
- مهارتهای زندگی را به آنها بیاموزید.
- از قرار دادن آنها در معرض داستانها، بازیها یا فیلمهای خشونتآمیز در سنی که نمیتوانند بین درست و نادرست تفاوت قائل شوند، خودداری کنید.
- آنها را وادار کنید راههای دیگری مانند دویدن، یوگا یا استفاده از کیسه پانچ را برای تخلیه خشم خود امتحان کنند. بهاینترتیب، آنها میفهمند که عصبانی بودن اشکالی ندارد، اما نحوه برخورد با آن، متفاوت است.
والدین نقش مهمی در رشد رفتار نوجوانان دارند. آموزش نوجوان در مورد مشکلات و راهحلهای آنها میتواند تأثیر مثبتی داشته باشد. درک احساسات آنها و ارائه پیشنهادها میتواند تعارضات را نسبت به قضاوت یا بیادبی با آنها کاهش دهد. تنظیم قوانین واضح در مورد رفتارهای بد و مصرف مواد مخدر ممکن است به نوجوان شما کمک کند تا از آن دوری کند. برقراری ارتباط خوب و دوستانه با فرزندتان میتواند او را تشویق کند تا در مورد مسائل خود با شما صحبت کند و از شما کمک بگیرد. آنها فقط در حال گذراندن یک مرحله هستند. ممکن است مرحله نوجوانی را سپری کنند، اما آنچه در این دوران احساس میکنند و نحوه واکنش به احساساتشان، میتواند تأثیر زیادی بر آینده آنها بگذارد.