والدین آگاه و نحوه برخورد با خشم نوجوانان را بهتر بشناسیم/ والدین در مورد خشم نوجوانان خود چه کنند؟!
12 راهکار برخورد مناسب با خشم و پرخاشگری نوجوانان
دوره نوجوانی از مهمترین و حساسترین دوره های زندگی انسان به شمار میرود چرا که دوره طوفان و آشوب، دوره بحرانی شروع بلوغ و شکلگیری هویت است و نیز، تغییراتی عمدهای درجسم و روان نوجوان رخ میهد؛ گاهی این تغییرات و بحرانها، شخصیت و منش او را به کلی دگرگون میسازد.بیشترین درگیری یا به بیانی تعارض بین والدین و فرزندان زمانی است که فرزندان به سن نوجوانی میرسند. در این دوره، خشم و پرخاشگری به وفور قابل مشاهده است و سبب مشکلات زیادی برای والدین میشود. والدین به خاطر چنین مشکلی معمولا به مشاور و روان شناس مراجعه میکنند.
سلامت روانشناختی و جسمانی دوره نوجوانی نقش بسزایی د رسلامت جسمانی، روانشناختی، عملکرد تحصیلی، شغلی و کیفیت زندگی آینده نوجوان دارد.
خشم، یک هیجان و پاسخی طبیعی به موقعیتهایی است که ما آن را تهدید کننده میدانیم. یا فکر میکنیم شخص یا اشخاص دیگری برای ما مشکل ایجاد کردهاند، ما را تحقیر و مسخره کردهاند یا حق ما را ضایع کردهاند.
و همچنین میتواند ناشی از ناکامی در رسیدن به اهداف، نیازها و تمایلات باشد.
خشم زمانی که شدید، با فراوانی بالا و به شیوهای نامناسب ابراز شود، یک مشکل جدی در روابط بین فردی و تهدید برای سلامت جسمانی و روانشناختی است.
پرخاشگری، یک رفتار قابل مشاهده است و عبارتست از ارائه یک محرک آزارنده به فرد دیگر با هدف آسیب رساندن به او که شامل سوء استفاده کلامی (مثل فریاد زدن، مسخره کردن، تحقیر کردن و …)، تهدید و ترساندن و رفتارهای خشونت آمیز دیگر مثل هل دادن، پاره کردن لباس، کیف و ..است. که معمولا به خاطر خشم و خصومت، رخ می دهد.
برخی از دلایل آن و راهکارهای مدیریت آن را مختصرا در ادامه میآوریم. امید است مورد استفاده والدین و مربیان دلسوز قرار بگیرد.
علل خشم و پرخاشگری زیاد در سن نوجوانی
- ویژگیها و تغییرات جسمانی، روانشناختی و اجتماعی خاص دوره نوجوانی تلاش برای کسب و حفظ استقلال و نیز کسب هویت یادگیری از طریق مشاهده الگوها مثل والدین، همسالان، فیلم ها و سریالها و دریافت تقویت مستقیم و جانشینی.
- راهی جهت پذیرش از سوی دوستان و گروه که عمدتا ناشی از باورهای غلط دوره وجوانی است
- حساسیت زیاد نوجوانان به انتقاد، نصیحت و موعظه
- تلاش غیر منطقی والدین برای کنترل زیاد نوجوان و عدم رعایت حریم شخصی برای او
- مقایسههای نابجای والدین با فرزندان دیگر، همسالان و … داشتن انتظارات فراتر از توان نوجوان از سوی والدین
- ناکامی در رسیدن به اهداف – رفتارهای متضاد پدر و مادر در برخورد با نوجوان
- درگیری و ناراحتی های موجود در فضای خانه مخصوصا دعوای والدین
- فقدان پدر یا مادر
- وجود اختلالات روانشناختی مثلا اضطراب، افسردگی، اختلال سلوک و …
راهکارهای برخورد مناسب با خشم و پرخاشگری نوجوانان
- درک شرایط ویژه نوجوان و تغییر نحوه برخورد با نوجوان بر خلاف دروه کودکی
- تلاش در جهت آگاهی از علت خشم و پرخاشگری نوجوان
- زمانی که شما و فرزندتان آرام هستید برای او توضیح دهید که هیچ اشکالی ندارد که او احساس خشم داشته باشد و احساسات امری طبیعی هستند. اما روش هایی که او برای ابراز خشم خود به کار می برد غیرقابل پذیرش هستند. اگر او فریاد بزند با پیامدهایی روبرو خواهد شد (مثلا محروم شدن از رفتن به مهمانی).
- توجه به نیازهای ویژه دوره نوجوانی و پذیرش نوجوان همانگونه که هست و تکریم شخصیت او
- الگو شدن در کنترل خشم برای نوجوان
- دادن مسئولیت به او در حد توانش و تشویق او به پذیرفتن مسولیت اعمالش.
- تشویق نوجوان وقتی که آرام است و نیز باج ندادن به او برای این که خشم خود را کم کند یا مثلا کمتر فریاد بزند و صدایش را پایین آورد.
- به او بگویید که خشم و پرخاشگری او چه تاثیری روی والدین و دیگر فرزندان دارد (مواجهه)
- هماهنگ بودن والدین در برخورد با نوجوان، عدم مقایسه او، تلاش در فراهم کردن فضای آرام در خانه
- نظارت مناسب به جای کنترل زیاد نوجوان و حفظ رعایت حریم شخصی برای او
- تعریف از نقاط قوت نوجوان در جمع به طور گهگاه نه همیشه.
- در صورت نیاز، مراجعه به روانشناس و مشاور جهت راهنمایی و درمان
تهیه و تنظیم: کارگاههای مهارتی مشق شب