اهمیت خانواده در تمامی مراحل زندگی، موضوعی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت. خانواده به همان میزان که در ثبات شخصیت و حل موفقیتآمیز مشکلات به فرد کمک میکند، میتواند باعث بروز مشکلات بیشتری نیز برای فرد باشد. به همین خاطر است که روانشناسان کودک و مشاورین خانواده معمولاً توصیه میکنند که در تربیت فرزندان خود ازنظر متخصصین استفاده نمایید. زیرا یکی از اصلیترین موضوعاتی که اهمیت خانواده را نشان میدهد تربیت فرزندان یا به عبارتی شکل دادن به شخصیت آنهاست. خانواده به میزانی اهمیت دارد که برای شناخت دقیقتر یک فرد به خانواده و ارزشهای اخلاقی آنها توجه میشود. بااینحال در نظر داشته باشید که شما در هر زمان میتوانید تغییراتی را در شرایط خانوادگی خود ایجاد کرده و برخی مشکلات را حل نمایید. با توجه به آنچه گفته شد در این مطلب راجع به اهمیت خانواده و تأثیر آن بر جنبههای مختلف زندگی فرد صحبت خواهیم کرد.
حتماً این جمله را که «خانواده اولین نهاد اجتماعی است که در آن پا میگذاریم» بارها شنیدهاید. خانواده اولین تجربهی حضور ما در اجتماع است و افراد خانواده اولین کسانی هستند که آنها را میبینم و با آنها ارتباط برقرار میکنیم. حتی اولین حسی که دربارهی بسیاری از چیزها تجربه میکنیم، در جمع خانواده و در برخورد با اعضای آن اتفاق میافتد؛ اولین بار با آنها میخندیم، با آنها گریه میکنیم و… . همین اولینها هستند که اهمیت خانواده و نقش خانواده در زندگی را نشان میدهند. به مراحل تولد فکر کردهاید؟ آیا میتوان بدون سپریکردن دوران جنینی پا به زندگی گذاشت؟ طبیعتاً خیر؛ با نُه ماه زندگی در بدن مادر، جسم ما کمکم آمادگی زندگی در فضای خارج از رحم را پیدا میکند و به همین ترتیب حضور در خانواده نیز ما را برای زندگی در اجتماع آماده میکند.
دلایل اهمیت خانواده در زندگی
ایجاد حس امنیت
داشتن حس امنیت یکی از مهمترین نیازهای هر انسانی است. انسانی که حس امنیت کافی دارد، در آرامش زندگی میکند و میتواند همواره در زندگی خود تصمیمات درستتری بگیرد. اینکه این حس امنیت از همان دوران کودکی برای انسان ایجاد شود بسیار مهم است و قاعدتاً در کجا شکل میگیرد؟ بله، در خانواده.
تشکیل هوییت
اولین جایی که هویت افراد در آن شکل میگیرد خانواده است. در خانواده و کنار اعضای آن است که میفهمیم چه کسی هستیم. خانواده به ما هویت میبخشد و معنای بودن و کیستی خود را ابتدا با حضور در کانون خانواده درک میکنیم.
یادگیری نقشهای متفاوت
اولین نقشی که هر انسانی در روال زندگی معمول به عهده میگیرد نقش فرزندی است. ما با نقش فرزندی متولد میشویم و بعد از آن در مراحل مختلف زندگی نقشهای دیگری نیز به عهده میگیریم. اما نکتهی مهم این است که آمادگی ما برای برعهدهگرفتن نقشهای مختلف و آشنایی با خصوصیات و ویژگیها و مسئولیتهای هر نقش، در خانواده سالم صورت میگیرد. ما در خانواده با دیدن پدر و مادر خود یاد میگیریم که در آینده چگونه پدر و مادری باشیم؛ با دیدن خواهر و برادر خود یاد میگیریم که در قبال آنها باید چطور رفتار کنیم و با دیدن رفتارهای تکتک اعضای خانواده در قبال همکاران و دوستانشان میفهمیم که دوستی چیست، یک دوست خوب باید چه ویژگیهایی داشته باشد و… . پایهی همه اینها در خانواده گذاشته میشود و اهمیت خانواده و نقش خانواده در زندگی را هر لحظه پررنگتر میکند.
آمادهشدن برای حضور در اجتماع
همانطور که گفتیم، مراحل حضور ما در زندگی از دوران جنینی آغاز شده و روال خود را طی میکند. با زندگی در رحم مادر آمادگی حضور در زندگی بیرون از رحم را پیدا میکنیم و با زندگی در جمع خانواده نیز برای حضور در اجتماع و پذیرش نقشها و مسئولیتهای بیرونی آماده میشویم.
ایجاد حس تعلق
حس تعلق داشتن یکی از نیازهای مهم زندگی است؛ اینکه ما متعلق به کسانی هستیم که دوستمان دارند و ما نیز آنها را دوست داریم. این حس نوعی حس ریشهداشتن و ثبات و قرار را به آدم منتقل میکند و انسان در خانواده سالم است که آن را بهخوبی درک میکند.
کاهش اختلالات بزرگسالی
حضور در یک خانواده سالم و زندگی در آن، خصوصاً در سالهای اول زندگی، باعث کاهش بسیاری از اختلالات رفتاری و روانی در بزرگسالی میشود. ریشهی بسیاری از اختلالات روانی در نوجوانی، داشتن خانواده سالم است؛ خانوادهای که در آن احساس تعلق، آرامش و امنیت داشته باشیم.
نقش خانواده در زندگی و جوامع امروزی
این روزها زندگی فردی و اجتماعی دچار تغییرات زیادی شده است. از ظهور و نفوذ تکنولوژی و شبکههای اجتماعی گرفته تا قوتگرفتن پدیده مهاجرت و… همگی باعث شدهاند که نقش افراد و نهادهای اجتماعی اطراف ما تغییر شکل دهد. اما با همهی اینها، چیزی که همچنان نمیتوان آن را نادیده گرفت، اهمیت خانواده سالم و نقش خانواده در زندگی است. بله، اهمیت خانواده و نقش مهم آن در زندگی هنوز به قوت خود باقی است؛ اما خانواده نیز مانند هر نهاد دیگری باید خود را با تغییرات فردی، اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جامعهی خود و حتی جوامع دیگر همراه کند، در غیر این صورت دیگر نمیتواند آنطور که باید ضرورت وجودی خود را در چشم نسل امروز حفظ کند.
چرا خانواده مهم است؟
خانوادههای امروزی باید با تغییرات همراه باشند و بتوانند فرزندان را نیز برای تغییرات جدیدی که در راه است آماده کنند. همزمان با تغییرات و تحولات جامعه، نیازهای فردی و اجتماعی نیز تغییر میکند و خانواده سالم همچنان باید این نیازهای جدی را شناخته و اهمیت رفع آنها را درک کند. برای مثال، همین ظهور تکنولوژی و پیشرفت و نفوذ آن در زندگی پدیدهای است که نه میتوان آن را نادیده گرفت و نه میتوان از آن دوری کرد، بلکه باید فواید آن را درک کرد و به کودکان نیز استفادهی درست و به اندازه از آن را یاد داد.
ویژگیهای اصلی خانواده موفق
خانواده موفق یعنی والدین و فرزندان موفق و در نگاهی بزرگتر یعنی جامعهی موفق. اما چه میشود که ما از یک خانواده بهعنوان خانواده موفق یاد میکنیم؟ موفقیت بهصورت کلی یک چیز اکتسابی است و برای دستیابی به آن باید تلاش کرد و زحمت کشید. داشتن یک خانواده موفق نیز نیاز به تلاش و همراهی همهی اعضای خانواده دارد. چون تلاش و همراهی تک تک اعضای خانواده در ساختن و داشتن خانواده موفق و خوشحال و همدل، تضمینکنندهی آیندهی روشن همهی آنهاست. این تلاشها درنهایت به داشتن ویژگیهایی منتهی میشوند که میتوان آنها را ویژگیهای یک خانواده موفق دانست؛ ازجمله اینکه در یک خانواده موفق و مستحکم و سالم:
همهی اعضا به اصول اخلاقی پایبند هستند؛
اعضای خانواده در مقابل خطاهای یکدیگر از خودشان گذشت نشان میدهند؛
اعضای خانواده برای همدیگر وقت میگذارند و در کنار یکدیگر وقت میگذرانند.
اعضای خانواده در سختیها کنار هم هستند و پشت هم را خالی نمیکنند؛
همهی اعضا قدردان کمکهای یکدیگر هستند و هیچ لطفی را وظیفهی طرف مقابل تلقی نمیکنند؛
اعضای خانواده هنگام بروز اختلاف با یکدیگر گفتوگو میکنند و از رفتارهای نادرست مثل پرخاش و توهین و بحث پرهیز میکنند؛
اعضای خانواده در صورت بروز سوءتفاهم به همدیگر فرصت توضیح میدهند و دربارهی همدیگر قضاوت نمیکنند؛
اعضای خانواده سالم و موفق فقط به فکر منافع شخصی خود نیستند و منافع همهی اعضا را در نظر میگیرند؛
رعایت هرکدام از این ویژگیها، ویژگی دیگر را تقویت میکند. خانوادهای که این ویژگیها را داشته باشد، اهمیت خانواده و نقش خانواده در زندگی را بهوضوح به تصویر میکشد.
تمام چیزهایی که گفتیم و مواردی که در نشاندادن اهمیت خانواده و نقش خانواده در زندگی برشمردیم، ذرهای کوچک از ضرورت و اهمیت این نهاد اجتماعی کوچک را بیان میکند. حضور در خانواده و تلاش برای داشتن و ساختن خانواده موفق، درواقع تلاش برای بهبود کیفیت زندگی خودمان است. شاید نسل امروز مانند گذشته این اهمیت را درک نکند، اما اهمیت داشتن خانواده سالم برای داشتن جسم و روحی سالم، انکارناپذیر است.
اهمیت خانواده در شکلگیری شخصیت انسانها
اصلیترین پایههای شخصیتی همه انسانها در دوران طفولیت و تحت تأثیر تربیت خانواده شکل میگیرد. نداشتن اعتمادبهنفس، تمایل به پیروی از دیگران یا استقلال عمل و همینطور دیدگاه افراد نسبت به دیگران و برقراری ارتباط با اطرافیان، همگی از مسائلی هستند که ریشه در کودکی و نحوه برخورد والدین با فرد دارند. به همین خاطر بهتر است در تربیت فرزندان و برای داشتن خانوادهای شاد و سالم تا جای ممکن از نظرات متخصصین کودک استفاده کنید.
متخصصان معتقدند الگوهای ارتباطی که درون هر خانواده وجود دارد تبدیل به معیار و الگویی برای برقراری ارتباط با تمامی افراد اجتماع در آینده خواهد بود. به میزانی که فرد محبت و همدلی را در میان اعضای خانواده خود دیده باشد، ارتباط وی با سایرین در آینده و بهویژه روابط عاطفی وی، نوعدوستانه خواهد بود اما اگر در محیط خانه به کودک آموزش داده شده باشد که او نسبت به دیگران برتری دارد و باید صرفاً به خواستههای خود توجه کند، این موضوع شخصیت بزرگسالی وی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
اهمیت خانواده در سلامت روان
خانواده بهعنوان یک بستر حمایتی مهم نقش بسیاری در سلامت روان هر فرد بازی میکند. زندگی کردن با افرادی که دچار مشکلاتی نظیر اختلالات شخصیت، بیماریهای روانی و یا اعتیاد هستند، میتواند تا حد زیادی سلامت روان سایر اعضا را نیز تحت تأثیر خود قرار دهد. به همین میزان درصورتیکه خانواده فرد در شرایط سخت از وی حمایت کنند، میتوانند تأثیر بالایی در سلامت روان او داشته باشند.
تحقیقات نشان میدهد بسیاری از بیماران درگیر با اختلال افسردگی احساس میکنند از یک سیستم حمایتی مطلوب برخوردار نیستند و در نقطه مقابل افرادی که تغییرات مثبتی را در زندگی تجربه میکنند، معتقدند اعضای خانواده یا دوستانشان نقش بسیاری در حمایت از آنها داشتهاند. به همین خاطر بهتر است راهکارهایی را برای داشتن خانواده شاد و صمیمیت میان اعضا امتحان کنید تا بتوانید سلامت روان خود و سایر اعضای خانواده را تضمین کنید.
مشکلات و بحرانهایی نظیر اعتیاد، فوت، طلاق یا بیماری یکی از اعضا از جمله مسائلی هستند که سلامت روان سایر اعضای خانواده بهخصوص کودکان را نیز تحت تأثیر خود قرار میدهند. به همین خاطر اگر با چنین مشکلاتی در خانواده خود مواجه شدید، بهتر است برای جلوگیری از بیشتر شدن آسیبها از یک متخصص در زمینهٔ سلامت روان کمک بگیرید.
اهمیت خانواده در ازدواج
یکی از مهمترین جایگاههایی که اهمیت خانواده را نشان میدهد بحث ازدواج است. خانوادهها میتوانند با حمایت و رفتار صحیح شرایط ازدواج را برای فرزندان خود تسهیل کرده و به آنها در تشکیل خانواده جدید کمک کنند. این در حالیست که شرایط نامطلوب خانواده میتواند تأثیرات منفی بسیاری را در زندگی مشترک فرد ایجاد کند. به همین خاطر بهتر است پیش از ازدواج علاوه بر خود فرد، نسبت به خانواده وی نیز شناخت کافی به دست آورید و با کمک گرفتن از مشاوره پیش از ازدواج از صحیح بودن انتخاب خود اطمینان پیدا کنید.
شخصیت اعضای خانواده طرف مقابل شما برای ازدواج و همینطور دیدگاهها و فرهنگ آنها ازجمله موضوعاتی است که باید در هنگام ازدواج به آن توجه داشته باشید. یک باور اشتباه در میان بسیاری از جوانان این است که خانواده طرف مقابل تأثیری در زندگی شما نخواهند داشت. توجه داشته باشید خانواده همسر آینده شما همان بستری است که باورها و افکار وی در آن شکل گرفته و حتی اگر او برای تغییر خود تلاش کند، وجود تأثیر اعضای خانواده در زندگی مشترک خود را نمیتوانید نادیده بگیرید.
اهمیت خانواده در ابتلا یا ترک اعتیاد
اعتیاد یکی از آسیبهای اجتماعی جدی و در حال گسترش است که خانوادههای بسیاری را درگیر خود کرده است. شروع مصرف مواد مخدر یا تلاش برای ترک موفق آن ازجمله موضوعاتی است که تا حد زیادی اهمیت خانواده در زندگی هر فرد را مشخص میکند. بدرفتاری اعضای خانواده یا شیوههایی از تربیت که باعث بروز بیماریهای اضطرابی یا عزتنفس پایین در فرد میشوند، ازجمله دلایلی هستند که او را به سمت مصرف مواد مخدر سوق میدهند. این در حالیست که حمایت اعضای خانواده از یکدیگر و توجه به شرایط روحی و جسمی سایر اعضا تا حد زیادی از این مشکلات پیشگیری خواهد کرد.
تلاش برای ترک اعتیاد ازجمله مسائلی است که رفتار خانواده در آن اهمیت بالایی پیدا میکند. گاهی اوقات میان فرد و خانواده بهنوعی یک رقابت شکل میگیرد. اعضای خانواده سعی میکنند با فاصله گرفتن از فرد و همینطور به رخ کشیدن ناتوانیهایش از داشتن یک زندگی سالم، او را تحقیر کنند و این موضوع باعث میشود که معتادان بیش از گذشته به استفاده از مواد مخدر پناه ببرند. این درحالیست که رفتار سالم و حمایت خانواده حتی در شرایطی که فرد در ترک اعتیاد شکستخورده نیز میتواند انگیزه و روحیه لازم برای ادامه تلاش را در وی ایجاد کند. برای کسب اطلاعات در زمینه اختلافات خانوادگی کلیک کنید.
اهمیت خانواده در خروج از بحرانها
همه افراد در زندگی شرایط سخت و مشکلاتی را تجربه میکنند که برای خروج موفقیتآمیز از آنها به کمک اطرافیان احتیاج دارند. مشکلاتی نظیر از دست دادن عزیزان، طلاق، بیماری و شکست در فعالیتهای تحصیلی و کاری از آن دسته مشکلاتی هستند که میتوانند باعث بروز مشکلات روحی و جسمی بسیاری برای فرد باشند؛ در این شرایط حمایت و توجه اطرافیان تا حد زیادی میتواند در عبور موفقیتآمیز از مشکلات به فرد کمک کند.
نقش روانشناسی خانواده
روانشناسی خانواده و خانوادهدرمانی یکی از موضوعات مهم در روانشناسی است که توجه بسیاری به آن میشود. روانشناسان معتقدند استفاده از درمانهای روانی تنها برای یکی از اعضای خانواده و بازگرداندن وی به شرایط نامطلوبی که از قبل در خانواده فرد وجود داشته، باعث بازگشت مجدد بیماری میشود. به همین خاطر بهتر است در درمان افراد به وضعیت خانواده نیز توجه داشته باشیم. خانوادهدرمانی بهویژه در شرایطی نظیر ترک اعتیاد از اهمیت بالایی برخوردار است.
کمک به حل مشکلاتی که درون یک خانواده پیش میآیند، مانند فوت یا بیماری یکی از والدین، طلاق و عدم تفاهم میان اعضا ازجمله موضوعاتی هستند که روانشناسان خانواده به آنها توجه میکنند و راهکارهایی را برای گذشتن سالم از این شرایط به شما آموزش میدهند. در کنار این مسائل میتوانید با کمک گرفتن از مشاورین راهکارهایی را برای بهبود شرایط خانواده خود آموزش ببینید..
خانواده و کودکان بیسرپرست
توجه به شخصیت و آسیبهای روحی کودکان بیسرپرست یا بد سرپرست ازجمله مسائلی است که اهمیت خانواده و نقش آن در سلامت روان را نشان میدهد. کودکان نیاز دارند محبت و حمایت را از والدین خود دریافت کنند تا به این باور دست یابند که جهان جای امنی برای زندگی است. در شرایطی که خانواده کودک رفتار مناسبی با وی نداشته باشند و یا به هر دلیلی کودک خانواده خود را از دست داده باشد، نهتنها این باور در وی شکل نخواهد گرفت بلکه دچار مشکلات و آسیبهای روحی بسیاری ازجمله افسردگی خواهد شد. به همین خاطر معمولاً توصیه میشود این کودکان برای نگهداری به سایر اعضای خانواده سپرده شوند. دریافت محبت از سمت سایر مراقبین و اقوام میتواند تا حد زیادی مشکلات روحی و عاطفی این کودکان را بهبود بخشد.
همچنین کودکان برای شکل دادن به شخصیت خود نیاز دارند تا محبت و توجه را از هر دو والد خود دریافت کنند و به همین خاطر در شرایطی که یکی از والدین به هر دلیلی حضور نداشته باشد، کودک مشکلات و تعارضهایی را در شخصیت خود تجربه خواهد کرد. با توجه به اینکه الگوبرداری کودک و یادگیری نقشهای جنسیتی معمولاً با مشاهده والد همجنس صورت میگیرد شاید بتوان گفت که فقدان او برای کودک مشکلات بیشتری را ایجاد خواهد کرد. در چنین شرایطی بهتر است اطرافیان کودک به این موضوع توجه داشته باشند که برای بررسی وضعیت روحی او و همینطور جلوگیری از بروز مشکلات جدی، از یک مشاور کودک برای تربیت وی کمک بگیرند.
چطور خانوادهای سالم داشته باشیم؟
خانواده اهمیت بسیاری در تمامی ابعاد زندگی خواهد داشت و به همین خاطر بهتر است تلاش کنید تا مشکلاتی که در خانوادهتان ایجاد میشوند را به هر شکل ممکن از بین ببرید. برای داشتن خانواده سالم بهتر است به موضوعات زیر توجه داشته باشید:
- از یکدیگر حمایت کنید
مهمترین موضوعی که برای داشتن یک خانواده شاد و سالم باید به آن توجه داشته باشید این است که اعضای خانواده باید به یکدیگر توجه کافی داشته باشند. داشتن توجه نسبت به شرایط روحی و احساسی یکدیگر باعث میشود تا شما زودتر متوجه مشکلات و ناراحتیهای سایر اعضا شوید و درنتیجه بهتر خواهید توانست به آنها کمک کنید. ایجاد این باور میان اعضای خانواده که در روزهای سخت میتوانند روی کمک یکدیگر حساب کنند تأثیر بسیاری در داشتن یک خانواده سالم دارد.
- خاطرات مشترک ایجاد کنید
یکی از راهکارهایی که در داشتن خانواده سالم کمک خواهد کرد این است که میان اعضا ارتباط و علاقه زیادی ایجاد نمایید و برای این کار باید سعی کنید برای آنها اهداف و خاطرات مشترک در نظر بگیرید. برنامههایی برای اوقات فراغت مانند سفر، تماشای فیلم یا حتی درست کردن غذا در نظر بگیرید و از این طریق همه اعضای خانواده را کنار یکدیگر جمع کنید.
- از مشاور خانواده کمک بگیرید
استفاده از مشاوره خانواده در شرایطی که زندگی خانوادگی شما دچار بحران شده، میتواند تا حد زیادی کمککننده باشد. مشاورین با توجه به شرایطی که در آن قرارگرفتهاید راهکارهایی را به شما آموزش خواهند داد که میتواند در بهبود شرایط روحی شما و سایر اعضا و همینطور حل کردن موفقیتآمیز مشکلات کمککننده باشد.
#توسعه فردی
#مشاورخانواده
#امنیت جامعه
# روزنگار مشق شب
#روزنگار #تقویم #تقویم مشق شب #رویدادتاریخی #رویدادمذهبی #رویدادملی #ولادت #وفات
21.
#روز خانواده و تکریم بازنشستگان
#روز حمایت از صنایع كوچک
#روز کوه
#روز شن بازی