برداشت از کتاب مهارت گفتوگو، نوشته رضا هوشمند، نشر مشق شب،1401
- بداههگویی یک مهارت ضروری در گفتوگوست.
مکالمه بین افراد به طور کامل مبتنی بر متنی نیست که بتوان پیش از رودررویی نوشت.
گفتوگو در بسیاری موارد بداهه است. سخنی میان ارتباط قرار میگیرد، نظرهایی در مورد آن داده میشود و گاه به سمتی میرود که پیشبینی نشده است و نمیتوانید از متنی که نوشتهاید و آن را آماده کردهاید تبعیت کنید. اینجاست که باید تمرین گفتوگوی بداهه را داشته باشید. شما باید بیاموزید خود را ساماندهی کنید. مانند هر خودسازماندهی، گفتوگو مستلزم حضور همزمان نظم و بی نظمی، محدودیت و آزادی است. افراد با استفاده از ترکیبی از پیروی از قوانین و سازگاری در موقعیت، در موقعیت بداهه سخن میگویند و در عین حال از زبان غیر کلامی هم بهره میبرند. برخی از جنبههای گفتوگو از پیش تعیین شدهاند و با استفاده قرارداد و استناد به موارد مشابه قابل پیشبینی شدهاند.
گفتوگوی خریدار بلیت سینما و فروشنده بلیت در بسیاری موارد مشابه، مبتنی بر قرارداد و پیش فرض است، اما شاید بداههگویی در گفتوگو(یا به تعبیر زیبای دوستی گفت و شنود) یک خریدار بلیت یا فروشنده خاطرهای در ذهن هر دو جا بگذارد که ماندگار و حتی سرنوشت ساز میشود.
گفتوگوهای بداههی دانش آموز(در شرایط پذیرندگی بالا) با معلمها از مواردی است که بارها و بارها از بزرگان علم و ادب و فرهنگ شنیدهاید، یک جمله، یک ارتباط، یک گفتوگوی کلامی و غیر کلامی توانسته است آینده را تغییر و مسیر و هدف شخص را بسازد و یا تخریب کند.
مثال: در توالی استانداردِ گرفتنِ شرح حال پزشکی، پزشک در مورد علائم پرسوجو میکند، بیمار پاسخ میدهد، و پزشک تایید و ارزیابی میکند. تا اینجا یک مکالمه روتین و معمولی و شبیه هزاران گفتوگوی دیگر است. اما ممکن است با گفتن یک کلمه، جمله و در میان انبوهی از کلمات و جملات تکراری و معمولی به چیزی اشاره کند که پزشک متاثر از شنیدن آن رفتاری نه تکراری و معمولی نشان دهد. بداهه گفتوگو اگر در مسیر خود قرار گیرد میتواند مسیر ارتباط را موثر، سالم و مثبت کند.
فرایند شناخت، تجویز، درمان و اعتماد سازی بیمار نسبت به درمانگرش، مدت زمان بهبود و میزان آن همه و همه در سایه بداهه گویی در گفتوگو تکمیل میشود.
مثالی دیگر: جای دور نمیروم؛ خود من(رضا هوشمند) علاقمندی ام را به نوشتن، مطالعه، ادبیات و شعر را مدیون معلم سال دوم راهنمایی(سال هفتم از سیستم نظام جدید) هستم. گفتوگوی بداههی آقای دکتر مجتبی مشدئی و من در آن روز گرم خرداد ماه در کلاس درس و درخواست ایشان برای آوردن اوراق امتحانی از داخل ماشینشان سرنوشت ساز بود. اعتماد، باور، قبول داشتن، دیدن، به نام کوچک صدا کردن به همراه لحن نگاه، زبان بدن و … همه عناصر گفتوگوی بداههای بودنند که تاثیرش را گذاشت و مرا به آنچه دکتر مشدئی علاقمندش بود(ادبیات و شعر) مشتاق کرد.
دکتر مشدئی با ظرفیت، تجربه، آگاهی تمرینِ سالها آموزگاری گفتوگوی بداهه و مکالمه بداهه را تاثیرگذار پیش برد.
البته همانطور که یک رودخانه هیچ وقت همان که چند لحظه پیش بود نخواهد بود، هر گفتوگویی واحد، منحصر به فرد و بی تکرار است.
هر مکالمهای منحصر به فرد و غیرقابل پیش بینی است و این ظرفیت را از بداههگویی دارد.
بداههگویی یک مهارت ضروری در گفتوگوست. منظور از بداههگویی بعه تعبیری بداهه نوازی است. یعنی کلماتی که به جا، منسجم، دارای معنا بیان شوند. گویا نوازندهای که نتها را میشناسد و زمان و اندازه نواختن آنها را بلد است. پس بداههگویی زمانی یک مهارت در مکالمه است که شنونده از شنیدن آن همچون شنیدن یک آهنگ زیبا لذت ببرد.
تمرین کنید در معاشرتها، گفتوگو کنید.
صحبتهایی که هیچ معنای واقعی جدیدی را به دنبال نداشته باشد، گفتوگو نیست. به عنوان مثال، دیالوگ تکراری “صبح بخیر، خوبی؟” “من خوبم تو چطوری؟” ما آنقدر در این مراسم شرکت میکنیم که ممکن است بدون اینکه معنای جدیدی از آنها بسازیم در آنها مشارکت داریم. بنابراین، در مفهوم سازی ما این نوع مبادلات گفتوگو نیستند. این بدان معنا نیست که چنین مبادلاتی مهم نیستند. به عنوان مثال، آنها ممکن است یک مراسم مهم برای حفظ سیستم ارتباط در یک سازمان باشند، و این سیستم ارتباطی متعاقباً میتواند تعیین کند که آیا معنای جدید ویژگی ظهوری یک گفتوگوی آینده است یا خیر.
طالب مرتبط:
۱. مبادله اطلاعات به صورت کتبی یا گفتوگویی بین دو یا چند نفر درباره چندین موضوع است. گفتوگو ممکن است از نوع بیهوده سخن گفتن، طعنه زدن و بدگویی پشت سر دیگران باشد.
۲. گفتوگو مبادله اطلاعات به صورت شفاهی یا نوشتاری بین دو نفر یا بین چندین نفر درباره یک موضوع است. گفتوگو ممکن است از نوع توضیحی، مشورتی، حل مسئله، دوستانه یا انتقادی باشد.۳. گفتوگو مجموعه رفتارهای درستی است که ما باید در برخورد با یکدیگر در موقعیتهای مختلف رعایت کنیم تا احترام و شأن و منزلت ما حفظ شود.
۴. گفتوگو ثبت نظر در خصوص یک محتوا در شبکههای اجتماعی است. گفتگو ممکن است به صورت تصویری، ویدیویی یا متنی انجام شود.
گفتوگو چیست؟
گفتوگو نوعی مبادله اطلاعات به صورت شفاهی یا نوشتاری بین دو نفر یا بین چند نفر دربارهٔ یک موضوع است. گفتوگو ممکن است از نوع توضیحی، مشورتی، حل مسئله، گپ دوستانه یا انتقادی باشد.
انواع گفتوگو را نام ببرید
- توضیحی
- مشورتی
- حل مسئله
- گپ دوستانه
- انتقادی
گفتوگو جزو ذات انسان است. انسان موجود اجتماعی است و گفتوگو مهمترين وجه اين مدنیت است. گفتوگو در نگاه اول امری بدیهی به نظر میرسد که همیشه در زندگی اجتماعی خود از آن بهره بردهایم. مثل نفس کشیدن است که از لوازم حیات بشر به شمار میرود. نفس میکشیم بدون آنكه از ساز و کار آن اطلاعی داشته و نسبت به آن آگاهی و توجه خاصی داشته باشیم، اما همین که نفس کشیدنمان دشوار شد و دچار خفقان شدیم، به نقش ریه و ساز و کار تنفس و هوای مورد نیاز برای ادامه حیات توجه و دقت میکنیم، در صحبت با دیگران هم نسبت به آنچه در این همصحبتی و ارتباط ایجاد میشود یا نمیشود، تأمل نمیکنیم.
در جریان گفتوگو تنها اطلاعات رد و بدل نمیشود بلکه اتفاقی پیش میآید که انسانها با اندیشه و ذهن یکدیگر آشنا میشوند و از این رهگذر شعور یا خرد جمعی شکل میگیرد.
در آینه گفتوگو با دیگران است كه میتوان ذهن و اندیشه خود را مشاهده کرد.
گفتوگو دو جنبه بیرونی و درونی دارد که راه دسترسی به درون و گفتوگوی واقعی با خود، از رهگذر گفتوگوی بیرونی میسر میشود. در کنجی نشستن و با خود حرف زدن و در صدد فهم درون برآمدن راه به جایی نمیبرد.
بنابراین مهارتهای گفتوگو در ارتباط انسان با خودش، دیگران، طبیعت و با خداوند، اهمیت و ارزش پیدا میکنند و اکنون که تفاهم بین انسانها رنگ باخته، تجدید حیات گفتوگو و بازآفرینی مهارتهای آن نیاز اساسی بهشمار میرود.
مترادف گفتوگو: سخن، صحبت، گپ، مباحثه، محاوره، مذاکره، مشافهه، مصاحبه، مقال، مکالمه، پچ پچ، خبر، شایعه، آوازه، های وهوی، جدل، قال وقیل، قال ومقال، مجادله
لغتنامه دهخدا
نگر نرّه دیو اندرین جست و جو
چه جست و چه دید اندرین گفت و گو.
گفتوگوهاست در این راه که جان بگدازد
هر کسی عربده این که مبین ، آن که مپرس.
بی گفتوگوی زلف تو دل را همی کشد
با زلف دلکش تو کرا روی گفتوگو است.
رجوع به گفتگو، گفتگوی و گفت و گوی
فرهنگستان زبان و ادب
واژه نامه بختیاریکا
گفتوگو (داستان)
گفتوگوی اینترنتی
رادیو گفت وگو
گفتوگو (نشریه)، فصلنامه فرهنگی و اجتماعی
گفتوگو (بوستان) در تهران
wiki: گفت وگو (ابهام زدایی)
در یک داستان، محتوای گفتوگوها مستقیماً مربوط به موضوع صحبت میباشد. البته میشود در آن به گذشته هم اشاره کرد، اما به طور مختصر. وقتی منظور نویسنده از گفتوگو نه صحبت، بلکه کاشتن نهال اطلاعات باشد، گفتوگو دیگر باور کردنی نخواهد بود. چرا که خواننده به جای اینکه صحبت اشخاص را بشنود اطلاعات را میبیند.
در رمان نو گفتوگو پیچیدهتر از رمانهای سنتی شده و انواع جدیدی از دیالوگ پدید آمده است.