گفت‌و‌گو یک مکالمه بداهه است، خودتان را برای آن آماده کنید.

برداشت از کتاب مهارت گفت‌و‌گو، نوشته رضا هوشمند، نشر مشق شب،1401

• بداهه‌گویی یک مهارت ضروری در گفت‌و‌گوست.

مکالمه بین افراد به طور کامل مبتنی بر متنی نیست که بتوان پیش از رودررویی نوشت.

گفت‌و‌گو در بسیاری موارد بداهه است. سخنی میان ارتباط قرار می‌گیرد، نظرهایی در مورد آن داده می‌شود و گاه به سمتی می‌رود که پیش‌بینی نشده است و نمی‌توانید از متنی که نوشته‌اید و آن را آماده کرده‌اید تبعیت کنید. اینجاست که باید تمرین گفت‌و‌گوی بداهه را داشته باشید. شما باید بیاموزید خود را ساماندهی کنید. مانند هر خودسازماندهی، گفت‌وگو مستلزم حضور همزمان نظم و بی نظمی، محدودیت و آزادی است. افراد با استفاده از ترکیبی از پیروی از قوانین و سازگاری در موقعیت، در موقعیت بداهه سخن می‌گویند و در عین حال از زبان غیر کلامی هم بهره می‌برند. برخی از جنبه‌های گفت‌وگو از پیش تعیین شده‌اند و با استفاده قرارداد و استناد به موارد مشابه قابل پیش‌بینی شده‌اند.

گفت‌و‌گوی خریدار بلیت سینما و فروشنده بلیت در بسیاری موارد مشابه، مبتنی بر قرارداد و پیش فرض است، اما شاید بداهه‌گویی در گفت‌و‌گو(یا به تعبیر زیبای دوستی گفت و شنود) یک خریدار بلیت یا فروشنده خاطره‌ای در ذهن هر دو جا بگذارد که ماندگار و حتی سرنوشت ساز می‌شود.

گفت‌و‌گوهای بداهه‌ی دانش آموز(در شرایط پذیرندگی بالا) با معلم‌‌ها از مواردی است که بارها و بارها از بزرگان علم و ادب و فرهنگ شنیده‌اید، یک جمله، یک ارتباط، یک گفت‌و‌گوی کلامی و غیر کلامی توانسته است آینده را تغییر و مسیر و هدف شخص را بسازد و یا تخریب کند.

مثال: در توالی استانداردِ گرفتنِ شرح حال پزشکی، پزشک در مورد علائم پرس‌و‌جو می‌کند، بیمار پاسخ می‌دهد، و پزشک تایید و ارزیابی می‌کند. تا اینجا یک مکالمه روتین و معمولی و شبیه هزاران گفت‌و‌گوی دیگر است. اما ممکن است با گفتن یک کلمه، جمله و در میان انبوهی از کلمات و جملات تکراری و معمولی به چیزی اشاره کند که پزشک متاثر از شنیدن آن رفتاری نه تکراری و معمولی نشان دهد. بداهه گفت‌و‌گو اگر در مسیر خود قرار گیرد میتواند مسیر ارتباط را موثر، سالم و مثبت کند.

فرایند شناخت، تجویز، درمان و اعتماد سازی بیمار نسبت به درمانگرش، مدت زمان بهبود و میزان آن همه و همه در سایه بداهه گویی در گفت‌و‌‌گو تکمیل می‌شود.

مثالی دیگر: جای دور نمی‌روم؛ خود من(رضا هوشمند) علاقمندی ام را به نوشتن، مطالعه، ادبیات و شعر را مدیون معلم سال دوم راهنمایی(سال هفتم از سیستم نظام جدید) هستم.  گفت‌و‌گوی بداهه‌ی آقای دکتر مجتبی مشدئی و من در آن روز گرم خرداد ماه در کلاس درس و درخواست ایشان برای آوردن اوراق امتحانی از داخل ماشینشان سرنوشت ساز بود. اعتماد، باور، قبول داشتن، دیدن، به نام کوچک صدا کردن به همراه لحن نگاه، زبان بدن و … همه عناصر گفت‌و‌گوی بداهه‌ای بودنند که تاثیرش را گذاشت و مرا به آنچه دکتر مشدئی علاقمندش بود(ادبیات و شعر) مشتاق کرد.

دکتر مشدئی با ظرفیت، تجربه، آگاهی  تمرینِ سالها آموزگاری گفت‌و‌گوی بداهه و مکالمه بداهه را تاثیرگذار پیش برد.

توضیح عکس: بعد از سالها( حدود سی و پنج سال)، افتخار دریافت کتاب ” چهل شخصیت کاری در سازمان های ایران” را از دست نویسنده اش داشتم. کتاب به قلم آقای دکتر مشدئی(همان معلم که در نوجوانی با بداهه گویی کلامی و غیر کلامی اش به آینده شغلی و علاقمندی من به ادبیات و شعر کمک کرد.

البته همان‌طور که یک رودخانه هیچ وقت همان که چند لحظه پیش بود نخواهد بود، هر گفت‌و‌گویی واحد، منحصر به فرد و بی تکرار است.

هر مکالمه‌ای منحصر به فرد و غیرقابل پیش بینی است و این ظرفیت را از بداهه‌گویی دارد.

بداهه‌گویی یک مهارت ضروری در گفت‌و‌گوست. منظور از بداهه‌گویی بعه تعبیری بداهه نوازی است. یعنی کلماتی که به جا، منسجم، دارای معنا بیان شوند. گویا نوازنده‌ای که نت‌ها را می‌شناسد و زمان و اندازه نواختن آنها را بلد است. پس بداهه‌گویی زمانی یک مهارت در مکالمه است که شنونده از شنیدن آن همچون شنیدن یک آهنگ زیبا لذت ببرد.

تمرین کنید در معاشرت‌ها، گفت‌و‌گو کنید.

صحبت‌هایی که هیچ معنای واقعی جدیدی را به دنبال نداشته باشد، گفت‌وگو نیست. به عنوان مثال، دیالوگ تکراری “صبح بخیر، خوبی؟” “من خوبم تو چطوری؟” ما آن‌قدر در این مراسم شرکت می‌کنیم که ممکن است بدون اینکه معنای جدیدی از آنها بسازیم در آنها مشارکت داریم. بنابراین، در مفهوم سازی ما این نوع مبادلات گفت‌وگو نیستند. این بدان معنا نیست که چنین مبادلاتی مهم نیستند. به عنوان مثال، آنها ممکن است یک مراسم مهم برای حفظ سیستم ارتباط در یک سازمان باشند، و این سیستم ارتباطی متعاقباً می‌تواند تعیین کند که آیا معنای جدید ویژگی ظهوری یک گفت‌وگوی آینده است یا خیر.

گفت‌وگو

مترادف گفت‌وگو: سخن، صحبت، گپ، مباحثه، محاوره، مذاکره، مشافهه، مصاحبه، مقال، مکالمه، پچ پچ، خبر، شایعه، آوازه، های وهوی، جدل، قال وقیل، قال ومقال، مجادله

فرهنگستان زبان و ادب

{dialog/ dialogue , lines} [سینما و تلویزیون، هنرهای نمایشی] مکالمات بین دو یا چند شخصیت

واژه نامه بختیاریکا

گُد واگو

دانشنامه عمومی

گفت‌وگو نوعی برهم کنش بین دو یا چند نفر و ارتباطی بداهه بین دو یا چند نفر از مردم در راستای رسوم است. تحلیل گفت‌وگو شاخه‌ای از جامعه شناسی است که به مطالعه بافت و ساختار رفتارهای انسانی با نگاهی عمیق تر به رفتارهای گفت‌وگو می پردازد. یکی از اولین متفکرانی که بر گفت‌وگو برای یافتن حقیقت تأکید می‌کرد، سقراط بود. او معتقد بود آفرینشِ معنا در پرتو گفت وگو حاصل می شود. بدون مکالمه نمی‌توان انتظار شنیدن و هم رأیی داشت. هیچ یک از مکالمات سقراطی برای قانع ساختن یا مخالفت ورزیدن نبود. او شالودهٔ این مکالمات را فهم و تفهم می دانست. اساساً گفت وگو راهی برای فهمیدن است، راهی که خود نیز بخشی از این دانایی را شکل داده و تنها ابزار دست یافتن به فهم صحیح نیست.

گفت‌وگو (ابهام زدایی). گفت‌وگو نوعی برهم کنش زبانی بین دو یا چند نفر است و می‌تواند به موارد زیر نیز اشاره کند:
گفت‌وگو (داستان)
گفت‌وگوی اینترنتی
رادیو گفت وگو
گفت‌وگو (نشریه)، فصلنامه فرهنگی و اجتماعی
گفت‌وگو (بوستان) در تهران

wiki: گفت وگو (ابهام زدایی)

---

گفت‌وگو (داستان). گفت‌وگو یا دیالوگ در مورد داستان، فیلم و نمایشنامه، یعنی همان گفت‌وگوهای شخصیت‌ها در روایت که تابع ریزه کاری‌ها و قواعد مربوط به خود است. دیالوگ در مقابل مونولوگ (تک گویی) است.
در یک داستان، محتوای گفت‌وگوها مستقیماً مربوط به موضوع صحبت می‌باشد. البته می‌شود در آن به گذشته هم اشاره کرد، اما به طور مختصر. وقتی منظور نویسنده از گفت‌وگو نه صحبت، بلکه کاشتن نهال اطلاعات باشد، گفت‌وگو دیگر باور کردنی نخواهد بود. چرا که خواننده به جای اینکه صحبت اشخاص را بشنود اطلاعات را می‌بیند.
در رمان نو گفت‌وگو پیچیده‌تر از رمان‌های سنتی شده و انواع جدیدی از دیالوگ پدید آمده است.

wiki: گفت وگو (ابهام زدایی)

www.mashghshab.com