تفاوت قضاوت و تصمیم‌گیری

💢تفاوت قضاوت و تصمیم‌گیری

judgement vs. decision making

در سال ۲۰۲۰، مجمع جهانی اقتصاد «قضاوت و تصمیم‌گیری» را به‌عنوان هفتمین مهارت از بین ده مهارت برتر جهان معرفی کرد. هرچند مجمع جهانی اقتصاد «قضاوت» و «تصمیم‌گیری» را با هم به‌عنوان یک مهارت واحد در نظر می‌گیرد، می‌توان تفاوت‌های متمایزکننده‌ای را بین این دو یافت. این تفاوت‌ها شامل تعریف، ماهیت، فرایند و نتیجه‌ی (برآیند) این دو مهارت مجزاست.

تعریف قضاوت: قضاوت یعنی توانایی تحلیل و ارزیابی اطلاعات، سنجش وضعیت‌ها و شکل دادن نظریه یا نتیجه‌گیری براساس داده‌های موجود. همچنین، قضاوت شامل ارزیابی کیفیت و اهمیت یا ارزش دادن به اشیا، اشخاص و پدیده‌هاست.

ماهیت قضاوت: قضاوت غالباً «ذهنی‌» است و معمولاً تحت تاثیر باورها، تجربه‌ها، تعصب‌ها و احساسات شخصی قرار می‌گیرد.

فرایند قضاوت: فرایند قضاوت شامل جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل داده‌ها، ارزیابی گزینه‌ها یا جایگزین‌ها و شکل دادن یک نظریه یا نتیجه‌گیری است.

نتیجه یا برآیند قضاوت: شکل‌گیری یک باور یا یک نظریه درباره یک وضعیت، یک شخص یا یک شیء نتیجه‌ یا پیامد قضاوت است که ممکن است لزوماً به اقدام فوری منجر نشود.

تعریف تصمیم‌گیری: تصمیم‌گیری فرایندی است که در آن ما از بین دو یا چند گزینه یکی را انتخاب و به دنبال آن اقدام می‌کنیم. درواقع، هدف تصمیم‌گیری «انتخاب» و «اقدام» است.

ماهیت تصمیم‌گیری: برخلاف قضاوت که «ذهنی» است، تصمیم‌گیری معمولاً «عینی» و «عملگرایانه» است که شامل «تعهد» به انجام کار و «انتخاب» براساس «ملاک‌ها»ی مشخص می‌شود.

فرایند تصمیم‌گیری: فرایند تصمیم‌گیری منطقی و سنجیده با شناخت تصمیم و پرسشگری به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات و ارزیابی راه‌حل‌ها و گزینه‌های گوناگون آغاز می‌شود و با انتخاب راه‌حل یا گزینه‌ی نهایی و اقدام عملی ادامه می‌یابد.

نتیجه یا برآیند تصمیم‌گیری: نتیجه‌ی تصمیم‌گیری «اقدام» یا «انتخاب» است که در پاسخ به یک وضعیت، یک مشکل، یک مسئله، یا شفاف‌سازی یک موضوع صورت می‌گیرد.

خلاصه: قضاوت به شکل‌گیری باور یا نتیجه منجر می‌شود، درحالی‌که تصمیم‌گیری به اقدام یا انتخاب می‌انجامد. البته، قضاوت پیش از تصمیم‌گیری صورت می‌گیرد، زیرا ارزیابی و تحلیل‌های لازم را برای تصمیم‌گیری فراهم می‌کند تا درنهایت انتخاب یا اقدام صورت گیرد. درواقع، تصمیم‌گیری مستلزم قضاوت کردن است.

قضاوت شامل ادراک رویدادها و دستیابی به نتیجه درباره‌ی اینکه رویدادی خوب است یا بد (قضاوت ارزشی یا قضاوت اخلاقی) یا دستیابی به این نتیجه که آیا رویدادی اتفاق می‌افتد یا نه (قضاوت احتمالی یا قصاوت عینی) است. اما تصمیم‌گیری یعنی «تعهد» به انجام کار یا «انتخاب» یک یا چند گزینه از میان گزینه‌های موجود. «تصمیم‌گیری» با مفاهیم «تعهد»، «اقدام» و «انتخاب» همنشین است، درحالی‌که «قضاوت» با مفاهیم «باور»، «نتیجه» و «نظریه» قرین است.